Elon Musk’a karşı Brezilyalı bir yargıç: Alexandre de Moraes
21 Ağustos, 2024 IndyTurk
Brezilya Yüksek Mahkemesi, seçim sürecine müdahale ettiği ve yargıya saldırı içerikleri barındırdığı gerekçesiyle X platformundaki bazı hesapların kapatılmasını talep etti; bu talepler yerine getirilmediği için X’in Brezilya ofisine para cezası kesildi ve Elon Musk dahil yöneticiler hakkında soruşturma başlatıldı. Musk, Mahkeme Başkanı Moraes’i hedef alan açıklamalar yaptı ve platformun ofisini kapattı. Süreç, Bolsonaro’nun seçim yenilgisi sonrası yürüttüğü darbe yanlısı propaganda ile doğrudan bağlantılı.
Bir süredir Brezilya Yüksek Mahkemesi ile X “sosyal ağı” arasında sürmekte olan gerilim, Elon Musk’ın
bu ülkedeki ofislerini kapattığını duyurmasıyla yeni bir aşamaya ulaştı.
Brezilya Yüksek Mahkemesi, uzun süredir Brezilya seçim sistemi ve Yüksek Mahkeme Başkanı karşıtı
propaganda yapan yüzlerce X hesabının kapatılmasını talep ediyordu. X yönetimi de kapatılacağı
taahhüdünü vermesine karşın hesaplar faaliyete devam ediyordu.
Mahkeme X’e erişim yasağı getirmek yerine bundan X’in Brezilya ofisini sorumlu tuttu. Ofise günlük
3600 USD tutarında ceza verdi.
Ayrıca suç örgütüne destek, suça teşvik ve adaleti engelleme suçlarından yetkilileri hakkında ceza
soruşturması açtı.
Üstelik bu soruşturmaya ABD’li milyarder Elon Musk da dahil edildi.
Cumhuriyet savcısı, Elon Musk'un şirketin tüzüğüne göre ağdaki gönderilerin yayınlanmasını
kendiliğinden belirleme yetkisine sahip olup olmadığı ve Brezilya’da mahkeme kararıyla yasaklanan
profiller hakkında herhangi bir yorumda bulunup bulunmadığının tespit edilmesini talep etti.
Yüksek Mahkeme Başkanı Alexandre de Moraes, savcının taleplerini 9 Nisanda kabul etti.
Adının dosyada olduğunu bilen Musk, 6 Nisanda mahkeme başkanı Moraes’e karşı “Brezilya’da çok
fazla sansür var” mesajını attı.
Onu takip eden aylarda Musk, Brezilya Yüksek Mahkeme başkanına karşı doğrudan ya da dolaylı
mesajlar vermeye devam etti.
Musk, X Brezilya ofisini kapattığını ilan etmeden önce 17 Ağustos’ta Moraes’in cübbesiyle çekilmiş
resminin yanına Harry Potter’deki Lord Valdemort’un resmini koyarak onu bütün kötülüklerin kaynağı
korkunç bir karaktere benzetti.
Aslında Musk’un Brezilya Yüksek Mahkeme Başkanı’na karşı yürüttüğü kampanyanın geçmişi 2022
sonunda gerçekleşen seçimlere kadar gidiyor.
O seçimlerde Musk ve ekibi, sağcı lider Jair Bolsonaro’yu aktif biçimde desteklemişlerdi.
Hatta Trump ve Musk’un kampanya ekibi, sosyal ağlarda Bolsonaro için solcu lider Lula karşıtı güçlü
bir kampanya yürütmüştü.
Buna rağmen Lula, Bolsonaro’yu yenince aynı sosyal medya hesaplarından seçimlerde hile olduğu
propagandası yapılmaya başlandı.
Bu, Bolsonaro’nun seçime 1 yıl kala gündeme koyduğu bir politikaydı. Bolsonaro, Brezilya’da 30 yıldır
sorunsuz biçimde uygulanan elektronik oy sisteminin değişmesini istiyordu.
Trump gibi o da “Eğer kaybedersek mutlaka hile vardır” diyordu.
Ona göre elektronik oy sisteminde her türlü hile yapılabilirdi. Fakat bu şüphe Bolsonaro’nun aynı
sistemde seçilmiş bir devlet başkanı olduğu gerçeğiyle gölgeleniyordu.
Üstelik hiçbir zaman şüphesini destekleyecek bir kanıt ya da somut bir belge sunamadı.
Ayrıca Bolsonaro’nun görev süresi boyunca meclise, seçim sisteminde hiçbir değişiklik önerisinde
bulunmaması, niyetinin kurumlar üzerinde baskı kurmaktan ibaret olduğunu gösteriyordu.
Bolsonaro seçim sistemini değiştiremeyeceğini gayet iyi bildiğinden "kendisine karşı bir seçim hilesi
hazırlandığı" propagandası üzerinden orduyu ve taraftarlarını darbeye hazırlıyordu.
Bolsonaro işi o kadar ileriye götürdü ki; seçimden birkaç ay önce tüm yabancı ülke elçilerini çağırarak
“kendisine karşı nasıl hile yapılacağına dair” bir toplantı bile yaptı. Ama o toplantıda da hiçbir mantıklı
gerekçe sunamadı.
Seçim yaklaştıkça Lula karşısında etkinliğini yitiren ve yenileceğini anlayan Bolsonaro “hileyi”
önlemenin tek yolunun silahlı kuvvetlerin müdahalesi olduğunu söylemeye başladı.
Bolsonaro’nun propaganda ekibi tüm sosyal medya hesaplarında orduyu müdahale konusunda
cesaretlendirecek bir çizgi izledi. Hatta halkı garnizonların önünde nöbet tutmaya çağırdılar.
Seçimden önce ve onu izleyen ay, yüz binlerce Bolsonaro taraftarı, yüzlerce askeri birlik binası
önünde çadırlar kurup “darbe” sloganları attılar.
Seçim yenilgisi sonrasındaki hafta olan 7 Aralık 2022’de Bolsonaro yaptığı kabine toplantısında çoğu
ordu generali olan bakanlarından darbe sözü almaya çalıştı.
Kara ve Hava Kuvvetleri komutanlarını ikna edemediği bu toplantıdan hayal kırıklığıyla ayrılan
Bolsonaro, kendisine yakın olan Özel Kuvvetler Komutanını harekete geçirmeye çalıştı.
General Oliveira’nın darbeyi Bolsonaro’nun bir kararname yayınlaması koşuluyla kabul ettiği daha
sonra yapılan soruşturmada ortaya çıktı.
Bolsonaro’nun hazırladığı kararnamede tutuklanacaklar listesindeki ilk kişi Yüksek Mahkeme Başkanı
Alexandre de Moraes’ti.
Telefon kayıtlarından anlaşıldığı kadarıyla Bolsonaro, Moraes’i takip ettiriyordu. Takip eden özel
kuvvetler ekibi ona bir kod adı da koymuşlardı: “Öğretmen”.
Seçimin sonuçlanmasının üzerinden 1 ay geçmesine karşın Bolsonaro taraftarları hala mobilizeydi.
Askeri birliklerin önünde, meydanlarda ve hatta otobanlarda kamp kurmuşlardı.
X hesaplarından yapılan yayınlar bu büyük ve ülkenin her yerine yayılmış eylem yapan kitleyi canlı
tutuyordu.
Bolsonaro’yu destekleyen kitle, Lula’nın resmen başkanlık yemini etmesinden sonra da sönüp geri
çekilmedi. Daha önce şehir ağırlıklı olan eylemcilere bu defa kırsal kesimden otobüslerle taşınan
köylüler ve tarım işçileri ile aileleri eklendi.
Bu kitle aktarımının finansörleri Brezilya tarım topraklarının büyük kısmını elinde tutan birkaç aileydi.
Lula’nın yemin edip göreve başlamasıyla Bolsonaro taraftarları başkentteki yasama, yürütme ve yargı
binalarının bulunduğu kompleksin önündeki meydanda toplanmaya başladı.
Burada çadırlar kuran eylemcilere güvenlik güçleri günlerce müdahale etmedi.
Sonunda 8 Ocak 2023 günü Bolsonaro taraftarları harekete geçerek Kongre binasına saldırıp, işgale
girişti.
Trump’un kampanya sorumlularından destek alan ve onun kampanyasını taklit eden Bolsonaro, yine
Trump’un “Capitol” baskınına benzer bir eyleme imza attı.
Üstelik taraftarları Brezilya Kongre binasına saldırdığı sırada Bolsonaro Miami’de Trump’la
görüşüyordu.
Başkent bölgesinde olağanüstü hal ilan edilirken X hesapları Yüksek Mahkeme Başkanı Moraes ve
Devlet Başkanı Lula’ya saldırmaya devam ediyordu.
Musk’a kadar uzanan soruşturma işte o gün başladı. Ve bu yılın Şubat ayında bir dizi tutuklamaya
dönüştü.
8 Ocak eylemi sonrasında 1500’e yakın kişi gözaltına alındı. 1 yıl sonra eylemin finansörleri ve
organizatörlerine yapılan operasyonda asker, siyasetçi ve bürokrat 48 kişi gözaltına alındı.
Kongre baskınında yargılanan eylemcilere 2 ile 17 yıl arasında cezalar verildi.
Söylem ve eylemleri sebebiyle daha önce Yüksek Mahkemenin 10 yıl siyaset yasağı koyduğu
Bolsonaro’nun evlerinde arama yapıldı. Pasaportuna el konan Bolsonaro’nun ülkeden çıkışı
yasaklandı.
Eski başkanın Kongre baskınındaki rolü dahil olmak üzere, darbe girişimi, güvenlik ve istihbaratı kişisel
amaçları için kullanmak, yolsuzluk ve açıklayamadığı mücevherler sebebiyle hakkında yeni davalar
açıldı.
Bolsonaro’nun ekibinde yer alan ve kongre baskınında adı geçen asker, eski milletvekili, politikacı ya
da bürokrat 143 kişi ise aranır durumda.
Bunların yarısından fazlasının Arjantin’e kaçarak iltica ettiği biliniyor.
Kuşkusuz bunda Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei’in Bolsonaro ve Elon Musk’la yakınlığının etkisi
var.
Bolsonaro’nun darbe girişimiyle ilgili toplam 180 Brezilyalının Arjantin’de sığınmacı olduğu gelen
bilgiler arasında.
Bir merkez partisi olan Brezilya Sosyal Demokrasi Partisi “PSDB” kökenli olan Yargıç Moraes’i 2005
yılında Başkan Lula Adalet Komisyonu’na atamış. Fakat Moraes 7 Nisan 2018’de aynı Lula’nın
tutuklanmasına yol açan karara imza atmış.
Hatta Moraes, Lula’yı tutuklatan savcı Sergio Moro’nun yaptığı kulislerin kayıtları ortaya çıkıp,
tarafsızlığı zedelendiğinde bile eski başkan lehine oy vermedi.
Yine de mahkeme 580 günlük tutukluluktan sonra soruşturma ile ilgili süreçleri iptal edip Lula’yı
tahliye etti.
Moraes 2020’de Bolsonaro’nun atamalarını iptal ederek onunla çatışmaya girdi.
1 yıl sonra Bolsonaro senatodan o sırada “Yüksek Seçim Mahkemesi Bakanı” olan Moraes’in görevden
alınmasını istedi. Brezilya tarihinde ilk kez bir devlet başkanı, bir Yüksek Mahkeme Bakanının
görevden alınmasını talep ediyordu.
Bolsonaro görevden alamadığı Moraes’i hedef tahtasına oturttu.
Seçim sahtekarlığı yapıldığına dair soruşturma talebini reddettiği için de Moraes hakkında tutuklama
kararnamesi hazırladı. Fakat bunun altına tüm bakanlar imza atmadığı için yayınlayamadı.
Yargı kararlarına aykırı davranan X’in hatalı olması değil ama Moraes’in kendisinin konu olduğu bu
soruşturmada yargıç olması tartışılıyor.
Zira Moraes’in kapatılmasını istediği hesaplar onun aleyhine yayın yapıyor. Bu durumda kendisi hem
şikayetçi, hem mağdur hem de yargı makamını temsil ediyor. Bu da pek rastlanılan bir şey değil.
Moraes ise kendini değil demokrasiyi savunduğunu söylüyor.
Bu yazı daha önce İndependent Türkçe sitesinde yayınlanmıştır
Videolar
.jpg)
0 YORUM