Ve sonunda Bolsonaro da maskeyi taktı (Kısa bir süreliğine de olsa)

Arjantinli duayen politolog Atilio Boron, ABD’nin Brezilya elçiliğinde gerçekleşen “4 Temmuz Günü” kutlamasından bir fotoğraf paylaşıp üzerine “Brezilya’nın eşsiz aptalları” başlığını atmıştı.

Fotoğrafta Brezilya devlet başkanı Jair Bolsonaro ve bakanları kovboy şapkalı Amerikan elçisinin iki yanına sıralanmış duruyorlardı. Görüntüde ilk dikkat çeken şey içlerinde hiç kadının olmamasıydı. Daha da önemlisi hiç kimse bulaşmayı önleyen maske takmamıştı ve hepsi birbirine sarılıyordu. Hangi açıdan bakarsak bakalım verilen fotoğraf Bolsonaro’nun görünmek istediği gibiydi: Maço, Amerikalı, beyaz ve hastalığa meydan okuyacak kadar umursamaz.

Zaten başında olduğu Brezilya yönetimi Korona salgınına karşı önlem almaya gerek görmemişti. Bu yüzden şu güne dek pandemi kaynaklı 68 bin ölüm kaydedildi. Hastane kayıtlarına göre iki milyon dolayında kişiye bulaşmış. Sao Paulo ve Rio de Janeiro’da hastanelerin bahçeleri bile bu enfeksiyonu taşıyanlarla dolu. Bir o kadar Brezilyalının hastaneye gitmediği tam da Bolsonaro’nun istediği gibi “başının çaresine baktığı” tahmin ediliyor.

Önlem almanın yarattığı farkı anlamak için Brezilya’nın iki komşusundaki rakamlara bakmak yeter. Salgının başından itibaren sıkı tedbirler getiren Arjantin’de vaka sayısı 87 binken bugün itibariyle ölen 1694 kişi var. Uruguay’da ise Korona’ya bağlı sadece 29 kişi ölmüş. Ülkede hiç korona vakası kalmadığından Avrupa Birliği bu ülkeye kapılarını açmış.

Aradan iki gün geçtikten sonra Pazartesi bu defa Bolsonaro hiç alışmadığımız haliyle kameraların karşısındaydı. Yüzünde medikal bir maske ile görünen Brezilya devlet başkanı kabinesiyle tokalaşmıyordu. İlahi adalet yerini bulmuş, birçok Brezilyalının duaları kabul olmuştu. Bolsonaro’da artık Korona virüsü taşıyordu.

Salı günü gazetecilerle yeniden buluşan Bolsonaro hala maskeliydi. Fakat “can çıkar huy çıkmazmış”. Maskesini çıkarıp birkaç adım geriye çekildi ve gayet iyi durumda olduğunu açıkladı. Brezilya Basın Derneği (ABI) Anayasa mahkemesine devlet başkanını gazetecilerin hayatlarını tehlikeye attığı sebebiyle şikayette bulundu. Zaten Anayasa Mahkemesi daha önce devlet başkanının da maske kullanmak zorunda olduğu konusunda bir karar almıştı. Aksi takdirde kendisine para cezası verilecekti.

Bolsonaro’nun dünyanın diğer gerici başkanlarından farkı onun başından itibaren bu krizi bir umursamazlıkla yönetmesiydi. Pandemiyi “gripçik” olarak tanımladı. Sadece önlem almamayı savunmadı, üstelik bu konuda bir şeyler yapmaya çalışan vali ve belediye başkanlarını cezalandırmaya kalktı. Bu süreçte bir sağlık bakanını görevden aldı, onun yerine gelen de istifa etmek zorunda kaldı. Bir haftadır Brezilya’nın bir sağlık bakanı yok.

Bolsonaro yönetiminin umursamazlığı köktendinci ve ırkçı fikirleriyle de örtüşüyor. Ona göre yoksullar, yerliler ve tüm zayıflar ölebilir. Ayrıca Brezilya başkan yardımcısı emekli general Hamilton Mourão da yerli ve siyahların tembel ve aptal olduğunu söylüyor.

Bolsonaro’nun pandemiye karşı aldığı tek önlem de bu bakışa uygun gerçekleşti. Çalışanların işten atmasını serbest bıraktı ve isterlerse dört ay ücretsiz izne çıkarılabilmelerine kararnameyle izin verdi. Böylece fabrikalar çalışmaya devam etmesine rağmen kimse maaş alamaz hale geldi.

Bolsonaro’nun tavrı Folha de Sao Paulo gazetesi yazarı Helio Schwartsman’ın “Niçin Bolsonaro’nun ölmesini umut ediyorum” diye bir makale yazmasına neden olacak kadar fütursuzca. Schwartsman “başkanın ölümüyle ülke yaşadığı sırada sunulamayan hizmeti alacaktır” diye açıklıyordu duygularını.

Ölümünün umut edilmesi bile Bolsonaro’yu durdurmaya yetmedi. Virüsün başından beri onun iddia ettiği gibi basit bir hastalık olduğunu kanıtlamaya soyundu. Dün yayınladığı videoda Malarya tedavisinde kullanılan hidroksiklorokin içerek kendini gayet iyi hissettiğini söyledi. Bolsonaro için bilim insanlarının ve hekimlerin söylediklerinin de bir önemi yoktu. Üstelik iki sağlık bakanı da bu ilacın kullanımına direndiği için gitmişti. Ama Brezilya devlet başkanı için hiç kimsenin fikrinin bir önemi yoktu.

“Yeni gericilik” Bolsonaro’nun varlığında kendini somutlaştırıyor. Eskiden gericilik kendisini mevcut otorite mekanizmalarının muhafaza edilmesi üzerine inşa ediyordu. Bu da sistemin otoriteleri arasında bir koalisyona dayanıyordu. Oysa 21. yüzyılın yeni gericiliği kendinden önceki hiçbir şeyi muhafaza etmeye çalışmıyor. Hatta Bolsonaro’nun yaptığı gibi kendi dışındaki hiçbir şeyi umursamıyor.